Kabakulak hastalığı, genellikle çocuklarda görülse de, çocukluğunda geçirmemiş olan yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. Tükürük bezlerinde enfeksiyona yol açarak bu bezlerde büyümeye neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalığın adı, kulağın altında oluşan şişlikten gelir. Kabakulak, kış ve bahar dönemlerinde daha yaygın olarak görülür. Hava koşulları nedeniyle öksürme, hapşırma ya da öpüşme gibi eylemlerle virüs havaya yayılır. Kişilerin solunum yoluyla virüsü alması sonucunda hastalık bulaşır. Virüsün vücuda girmesinden itibaren yaklaşık üç hafta içinde kabakulak belirtileri ortaya çıkar. Bu hastalığı geçiren kişiler, yaşam boyu bağışıklık kazanır ve tekrar kabakulak olmaz.

Kabakulak virüsü vücuda girdikten sonra kan yoluyla organlara yayılır ve iltihaplanmaya yol açar. Beyin zarına ulaştığında menenjite neden olabilir. Bu durumda şiddetli baş ağrısı, kusma ve ense sertliği gibi belirtiler görülür. Bu belirtilerle karşılaşan hastaların acilen doktora başvurması önerilir.

Kabakulak, böbreklerde, sinirlerde, yumurtalıklarda ve pankreasta da iltihaplanmaya neden olabilir. Yumurtalıkları etkilediğinde kısırlık sorununa yol açabilir. Hastalık kulakta sağırlık yapabilir. Hamileliğin ilk aylarında kabakulak geçiren kadınlarda düşük riski artar. Göz yaşı bezleri etkilenirse, görme sorunları ortaya çıkabilir.

Kabakulak hastalığının tanısı genellikle fiziksel muayene ve hasta öyküsü ile konur. Özellikle hastanın kabakulak geçiren biriyle temas etmiş olması önemli bir kriterdir. Tükürük bezlerindeki şişlik hastalığın temel belirtisidir. Nadiren kan testleri ile antikor düzeyi ölçümü yapılabilir. Antikor düzeyinin yüksekliği de hastalık için önemli bir kriterdir.

Kabakulak geçiren hastalar için en iyi tedavi dinlenmektir. Bu süreçte sağlıklı kişilerden izole edilmeleri önemlidir. Hastalığa bağlı ateş ve bulantı gibi belirtilerin hafifletilmesi için ilaç tedavisi uygulanabilir. Beslenmede sulu gıdalar tercih edilmelidir, sert besinlerin tüketimi ağrıyı artırabilir.

Kabakulak hastalığından korunmak için MMR aşısı yaptırılabilir. Çocukluk döneminde, 1-1,5 yaşlarında ilk doz, 4-5 yaşlarında ise ikinci doz uygulanarak aşı tamamlanır. Bu sayede %95 oranında kabakulak hastalığından korunma sağlanır. Aşı hamilelere yapılmaz ve aşı olan kişilerin üç ay boyunca hamile kalmaması tavsiye edilir. AIDS, kanser gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalığı olan kişilerin aşı için doktorlarına danışması gerekir. Kabakulak hastalığı, aşılama sayesinde toplumda oldukça azalmıştır. Özellikle menenjit hastalığının görülme sıklığı azalmıştır.